محصولات پایه
گیاهان دارویی
چاشنی ها
چاشنی غذاهای ایرانی
چاشنی غذاهای فرنگی
اگر برای تامین انرژی بدن در فعالیت‌های روزانه، مصرف نوشابه انرژی زا را انتخاب کرده‌اید، بهتر است با عوارض نوشابه انرژی زا آشنا شوید. نوشیدنی‌های انرژی‌زا برای تقویت انرژی، هوشیاری و تمرکز شما در نظر گرفته شده‌اند.
مصرف انرژی‌زاها در هر سنی رواج دارد و محبوبیت آن‌ها میان جوانان و کودکان بیشتر از سایر افراد است، این در حالی خواهد بود که آمارها نشان می‌دهند عوارض نوشابه انرژی زا در در افراد با سن کم بیشتر است. همچنین عوارض نوشابه انرژی زا برای زنان هم لازمه توجه است که در این مطلب از چیلی به تفصیل توضیح خواهیم داد.
انرژی‌زاها نوشیدنی‌هایی حاوی مواد محرکی نظیر کافئین هستند که برای تحریک جسمی و روحی به بازار عرضه می‌شوند. با توجه به عوارض نوشابه انرژی زا و تهدید سلامتی شما، ممکن است برای اغلب افراد این سوال پیش بیاید که بهتر است نوشابه انرژی‌زا مصرف کنیم یا نه؟ در این مقاله چیلی با بیان مضرات نوشابه انرژی زا، در نهایت به پاسخ این سوال خواهیم رسید.
نوشابه انرژی‌زا چیست؟
نوشابه‌های انرژی‌زا در انواع گازدار یا بدون گاز عرضه می‌شوند و حاوی قند و شیرین‌کننده‌های دیگر مانند تورین، عصاره‌های گیاهی و اسیدهای آمینه هستند. کافئین و کربوهیدرات موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند به سرعت انرژی از دست رفته بدن شما را بازگردانی کند؛ این امر دلیلی شده است تا مصرف نوشیدنی انرژی‌زا در میان ورزشکاران افزایش یابد و در مقابل، عوارض آن در این افراد بیشتر مشاهده شود.
اگر به دنبال مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا هستید، باید بدانید که اغلب نوشابه‌های انرژی‌زا، نوشیدنی‌هایی برای افزایش انرژی و عملکرد ذهنی هستند و براساس برندهای مختلف، سطح کافئین موجود در آن‌ها متفاوت خواهد بود. به همین سبب مضرات نوشابه انرژی زا در هر مدلی متفاوت خواهد بود، اما این مورد دلیلی نمی‌شود تا از عوارض نوشابه انرژی زا چشم پوشی کرد.
نوشیدنی‌های انرژی‌زا معمولا حاوی چندین ماده دیگر هم هستند که تعدادی از رایج‌ترین مواد موجود در فرمولاسیون آن‌ها را در ادامه بیان خواهیم کرد:
قاتل سفید؛ شکر
یکی از شایع ترین عوارض نوشابه انرژی زا، افزایش کالری بدن است که معمولا منبع اصلی آن در نوشیدنی‌های انرژی‌زا، شکر است.
ویتامین‌های گروه B
مهم‌ترین ویژگی مثبت در این نوشیدنی‌ها را می‌توان به حضور ویتامین‌های گروه B اختصاص داد. این ویتامین‌ها مواد غذایی درون بدن را به انرژی مفید برای بدن تبدیل می‌کنند.
مشتقات اسید آمینه
می‌توان شدیدترین عوارض نوشابه انرژی زا را به دلیل استفاده از اسید آمینه در فرمولاسیون آن دانست. تورین و الکارنتین از جمله مشتقات اسید آمینه موجود در این نوشیدنی‌ها هستند که هر دو به طور طبیعی توسط بدن تولید می‌شوند. با این حال حضور غیرطبیعی این مواد در بدن چندین فرآیند بیولوژیکی آن را به چالش می‌کشد.
عصاره‌های گیاهی
گیاه گوارانا که برای افزودن کافئین بیشتر به نوشابه‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود، دلیلی بر عوارض نوشابه‌های انرژی‌زاست که بهتر است به‌جای آن از ترکیباتی حاوی جینسینگ استفاده شود.
عوارض نوشابه انرژی زا برای زنان
اگر بخواهیم از عوارض نوشابه انرژی زا برای زنان بگوییم، در ابتدا بهتر است به افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه و رحم اشاره کرد. نوشابه انرژی‌زا، انرژی بدن شما را به‌صورت غیرطبیعی افزایش می‌دهد که در این راستا عوارض و مضراتی ایجاد می‌کند که در زنان شایع تر است.
برای جلوگیری از مضرات نوشابه انرژی زا، بهتر است از جایگزین‌های طبیعی آن مانند گیاه جینسینگ و انگور استفاده کنید. مصرف روزانه و مداوم این دو ماده مغذی می‌تواند انرژی بدن شما را به‌صورت طبیعی تامین کند تا دیگر درگیر عوارض نوشابه انرژی زا برای زنان نباشید.
با وجود آن که در برخی از فرمولاسیون نوشابه‌های انرژی‌زا از جینسینگ استفاده می‌شود، اما هرگز تاثیر مفیدی بر بدن نخواهند داشت؛ چراکه با مواد شیمیایی متعددی ترکیب می‌شوند که عوارض نوشابه انرژی زا برای زنان را هم افزایش خواهد داد.
دیگر عوارض نوشابه انرژی زا برای زنان، پیری زودرس است. آمارهای جهانی حاکی از آن است که اغلب زنان مصرف کننده نوشابه انرژی‌زا، ده سال زودتر از روند عادی پیر می‌شوند. همچنین نوشابه انرژی‌زا با غدد بدن درگیر می‌شود و منجر به تولید بلغم در بدن خواهد شد که می‌توان آن را بدترین عارضه مصرف نوشابه انرژی‌زا در زنان دانست.
اگر بخواهیم از امکان ابتلا به اعتیاد هم چشم پوشی کنیم، یکی دیگر از عوارض نوشابه انرژی زا برای زنان، افزایش غلظت خون است که خطر بروز سکته قلبی را افزایش خواهد داد.
فواید نوشابه انرژی زا بر بدن
درکنار عوارض نوشابه انرژی زا، خوب است از فواید آن هم صحبت کنیم. با این حال باید توجه داشت با وجود تمام فواید این نوشیدنی، نمی‌توان مضرات آن را روی بدن نادیده گرفت.
افزایش فعالیت مغز
افراد به دلایل مختلف از نوشیدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها افزایش هوشیاری ذهنی و بهبود عملکرد مغز است. اما آیا واقعا نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند این مزیت را داشته باشند؟
مطالعات متعددی تایید می‌کنند که نوشابه‌های انرژی‌زا می‌توانند عملکرد مغز مانند حافظه، تمرکز و واکنش را بهبود بخشند و خستگی ذهنی را کاهش دهند. بسیاری از محققان معتقدند این افزایش عملکرد مغز به ترکیب کافئین و شکر در نوشیدنی‌های انرژی‌زا مرتبط است.
بهبود عملکرد فرد با وجود خستگی
دلیل دیگری که مردم از نوشیدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌کنند، رفع حالت خواب‌آلودگی یا خستگی در آن‌هاست. رانندگان در سفرهای طولانی و دیرهنگام جاده‌ای، اغلب به دنبال نوشیدنی‌های انرژی‌زا هستند تا پشت فرمان هوشیار باشند.
اگرچه نوشابه‌های انرژی‌زا به هوشیاری و بیدار ماندن افراد کمک می‌کنند، اما برخی مطالعات نشان داده‌اند نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند بر کیفیت خواب تاثیر منفی بگذارند. پس در کنار مزیت این نوشیدنی، شاهد عوارض نوشابه انرژی زا هم خواهید بود.
چیلی خواندن مقاله زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
مضرات نوشابه انرژی زا
هر میزان که از فواید نوشیدنی انرژی زا صحبت شود، باز هم ضرر و زیان هایش از آن پیشی خواهند گرفت. در ادامه شایع ترین عوارض نوشابه انرژی زا را بیان خواهیم کرد.
احتمال بروز بیماری‌های قلبی
بیشتر متخصصان معتقداند که مشکلات قلبی مرتبط با مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا در نتیجه مصرف بیش از حد کافئین رخ می‌دهد. اگرچه در صورت داشتن سابقه بیماری قلبی، ممکن است به صورت شدیدتری با عوارض نوشابه انرژی زا مواجه شوید؛ بااین‌حال مصرف به اندازه و محدود این نوشیدنی‌ها می‌تواند از بروز عوارض آن تا حدودی جلوگیری کند.
ضربان قلب نامنظم برای مصرف کنندگان نوشیدنی انرژی زا یک نگرانی شایع محسوب می‌شود. بنابراین اگر در مصرف این نوشیدنی زیاده روی کنید، ممکن است با حالتی از افزایش ضربان قلب مواجه گردید که تا پیش از این تجربه نشده است. این موضوع می‌تواند در افرادی که پیش زمینه بیماری‌های قلبی دارند، خطرناک باشد.
افزایش قند خون
شایع‌ترین مضرات نوشابه انرژی زا، افزایش قند خون است. اگر در کنترل قند خون خود مشکل دارید یا به دیابت مبتلا هستید، باید در مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا احتیاط کنید. مصرف نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر، مانند اکثر نوشابه‌های انرژی‌زا، منجر به افزایش قند خون می‌شود که می‌تواند برای سلامتی مضر باشد؛ به‌خصوص اگر مبتلا به دیابت باشید.
مسمومیت با کافئین از عوارض مصرف نوشابه انرژی زا
مصرف زیاد کافئین ممکن است منجر به ایجاد مسمومیت شود. در چنین حالتی فردی که نوشابه انرژی زا مصرف کرده است، با علائمی مثل استفراغ، تشنج و افزایش ضربان قلب مواجه می‌شود. اگرچه این مسمومیت کمتر اتفاق می‌افتد، اما باید به این نکته هم توجه کنید که نوشابه انرژی زا مانند هر ماده کافئین دار دیگری می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد.
ایجاد مشکل در خواب
از دیگر عوارض نوشابه‌های انرژی زا می‌توان خواب نامناسب را نام برد. کسانی که خصوصاً در آخر شب از این نوشیدنی‌ها استفاده می‌کنند، ممکن است با مشکل در خوابیدن مواجه شوند و یا خواب نامناسب را تجربه کنند. این موضوع باعث می‌شود که فرد در روز بعد با کمبود انرژی و به دنبال آن تنبلی در انجام وظایف مواجه شود. خواب آلودگی بیش از اندازه از جمله عوارض مصرف نوشابه‌های انرژی زا محسوب می‌شود.
ایجاد احساس عصبی بودن
اگر از آن دسته افرادی هستید که معمولاً در طول روز بسیار مضطرب هستند، مصرف نوشابه انرژی زا نه تنها به شما هیچ کمکی نمی‌کند، بلکه می‌تواند منجر به از بین رفتن آرامش شما نیز شود. بر اساس مطالعات انجام شده مصرف این نوشیدنی‌ها در برخی از افراد اثرات روانشناختی نامطلوبی دارند. ضمن اینکه اگر مصرف این نوشیدنی‌ها با مصرف ترکیبات الکلی ترکیب شود، احتمال بروز رفتارهای پرخطر در افراد افزایش پیدا می‌کند. این مشکل برای افراد معتاد به حشیش یا تنباکو نیز ممکن است ایجاد شود. از دیگر عوارض مصرف نوشابه انرژی زا می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- ایجاد فشار خون
- مشکل در باروری مردان
- رفلاکس معده
- افزایش احتمال ابتلا به چاقی
- تأثیر منفی بر سلامت و زیبایی دندان‌ها
- آسیب زدن به کلیه
- تأثیر منفی بر اعصاب
چیلی خواندن مقاله زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
با توجه به مضرات نوشابه انرژی زا، آن را مصرف کنیم یا نه؟
بیشتر عوارض نوشابه انرژی زا به دلیل کافئین موجود در آن‌هاست. به‌طور کلی توصیه می‌شود که بزرگسالان بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز مصرف نکنند. علاوه بر این، برخی از نوشابه‌های انرژی‌زا همچنین حاوی عصاره‌های گیاهی مانند گوارانا، یک منبع طبیعی کافئین هستند که در هر گرم حدود ۴۰ میلی‌گرم کافئین دارند.
نوشیدن به‌اندازه نوشابه‌های انرژی‌زا هیچ‌گونه ضرری ندارند، اما اگر نمی‌خواهید با مضرات نوشابه انرژی زا مواجه شوید، بهتر است از مصرف روزانه آن صرف نظر کنید. در کل، زنان باردار، کودکان و نوجوانان، به سبب عوارض نوشابه انرژی زا باید از مصرف آن به‌طور کامل خودداری کنند.
نوشابه انرژی زا برای چه سنی مناسب است؟
تخمین زده می‌شود ۳۱% از کودکان ۱۲تا ۱۷ ساله با مضرات نوشابه انرژی زا گریبان‌گیر هستند. با این حال، طبق توصیه‌های منتشرشده توسط آکادمی اطفال آمریکا در سال ۲۰۱۱، نوشیدنی‌های انرژی‌زا نباید توسط کودکان و نوجوانان مصرف شوند. کافئین موجود در نوشیدنی‌های انرژی‌زا کودکان و نوجوانان را در معرض خطر وابستگی یا اعتیاد به این ماده قرار می‌دهد که می‌توان آن را شدیدترین عوارض نوشابه انرژی زا در این سنین دانست.
چه جایگزینی برای استفاده از نوشابه انرژی زا مناسب است؟
درست است که قند اضافی موجود در نوشابه انرژی زا برای مدتی شما را سرحال نگه می‌دارد و هوشیاری ذهنی و عملکرد فیزیکی را افزایش می‌دهد، اما در نهایت عوارضی که به دنبال دارد بسیار بیشتر از فواید آن خواهد بود. برای مثال بروز دیابت، بروز بیماری‌های قبلی و پوسیدگی دندان از جمله این عوارض محسوب می‌شوند.
حتی کافئین موجود در آن می‌تواند رابطه مستقیمی با افزایش فشار خون داشته باشد. این نوشیدنی نه به دلیل محتوای قند و کافئین خود، بلکه به دلیل مقدار بالای این مواد است که برای بدن مضر محسوب می‌شود.
در اصل فواید این نوشیدنی در مقابل حجم عظیمی از مشکلات سلامتی به چشم نمی‌آیند، زیرا نتیجه مصرف نوشابه انرژی زا کاملاً موقتی و زودگذر است. بنابراین برای ترک مصرف این نوشابه چه کاری می‌توان انجام داد؟ آیا جایگزین بهتری برای این نوشیدنی وجود دارد؟
برای اینکه در طول روز احساس خوبی داشته باشید حتماً لازم نیست اقدام به مصرف نوشابه انرژی زا کنید. شما تنها با چند راهکار ساده می‌توانید مصرف این نوشابه‌ها را ترک یا کم کنید. در ادامه به معرفی این موارد می‌پردازیم.
۱. جایگزینی تقویت‌کننده‌های مصنوعی
اگر برای همیشه تقویت کننده‌های انرژی مصنوعی را از رژیم خود حذف کنید، تا حدودی شاهد افزایش طبیعی انرژی خود و ایجاد حس خوب خواهید بود. به جای این تقویت کننده‌ها می‌توانید از انواع نوشیدنی‌ها و دمنوش‌های طبیعی کمک بگیرید. برای مثال یک نوشیدنی حاوی زعفران علاوه بر تمدد اعصاب، به بالا رفتن انرژی بدن شما نیز کمک می‌کند.
۲. افزایش مصرف آب
برای پاکسازی بدن خود باید همیشه مقدار زیادی آب بنوشید. این کار در عین سادگی باعث می‌شود که بدن شما به بهترین شکل ممکن کار کند. آب کافی باعث حذف سموم اضافی از بدن می‌شود. با رفع این مشکل بدن بدون نیازمندی به نوشیدنی‌های تقویت کننده غیرطبیعی، قادر خواهد بود انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های مختلف را تأمین کند.
۳. بهبود خواب
اگر همیشه دچار کمبود انرژی هستید، بهتر است کمی روی خواب خود تمرکز کنید. اغلب اوقات این خواب ناکافی یا نامناسب است که باعث تحلیل رفتن انرژی افراد می‌شود. این مشکل تمرکز را کم می‌کند و منجر به ایجاد حس خستگی در طول روز می‌شود. به همین دلیل با تنظیم خواب خود می‌توانید حس خوبی داشته باشید و انرژی خود را برای طول روز ذخیره کنید.
اگر دچار مشکلات خواب هستید، باید با مشاوره گرفتن از پزشک مشکل خود را برطرف کنید. یک خرخر شبانه ساده هم می‌تواند انرژی مورد نیاز شما در طول روز را تحلیل ببرد. پس حتی از کوچک‌ترین مشکلات در خواب خود به سادگی عبور نکنید و برای رفع آن اقدامات لازم را انجام دهید.
۴. انجام ورزش
برای اینکه همیشه فردی شاد و سرحال به نظر برسید، باید آمادگی جسمانی خود را بالا ببرید. به این منظور یک رژیم ورزشی مناسب برای خود ایجاد کنید. چیزی که متناسب با نیاز بدن، توانمندی‌ها و البته علایق شما باشد. البته اگر اهل ورزش کردن نیستید، شاید شروع تمرین‌های ورزشی در ابتدا انرژی شما را کم کند. ولی به مرور وقتی تمرین کردن جزئی از زندگی روزمره شما شود، شاهد خواهید بود که انجام حرکات ورزشی تا چه اندازه در بهبود انرژی و حال خوب شما مؤثر هستند. ورزش کردن قدرت و استقامت لازم برای طی کردن کل روز را به شما هدیه می‌دهد.
۵. تغذیه مغذی
اگر می‌خواهید همیشه فردی پرانرژی باشید، نیازی به مصرف نوشابه انرژی زا ندارید. همین که بتوانید تغذیه خود را بهبود دهید، بخش زیادی از مسیر را طی کرده‌اید. شما برای حال خوب، نیاز به مصرف مواد غذایی مغذی و البته سالم دارید. مصرف چیپس، پفک، نوشابه و انواع تنقلات فرآوری شده و پر از شکر نمی‌تواند انرژی لازم را برای شما فراهم کند.
این مواد از یک طرف منجر به اضافه وزن خواهند شد که به خودی خود کاهش انرژی را به دنبال دارند و از طرف دیگر بدن فرد را با قندهای اضافه محدود می‌کند که نه تنها سلامتی را از او دور می‌کند، بلکه منجر به ایجاد حس ناخوشایندی در او می‌شود. وقتی مصرف خوراکی‌های بی کیفیت را با غذای سالم و مغذی مثل مصرف انواع مغزیجات جایگزین می‌کند، شاهد بهبود انرژی و سلامت جسمانی خود خواهد بود.
حرف آخر
نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند با افزایش فعالیت مغز و کمک به عملکرد شما در صورت خستگی یا کمبود خواب، مفید واقع شوند. بااین‌حال تمام فواید آن در کنار مضرات نوشابه انرژی زا قرار دارند و نمی‌توان مصرف آن را به صرفه دانست.
اگر از مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا لذت می‌برید، مصرف خود را به ۴۷۳ میلی‌لیتر در هفته محدود کنید. علاوه‌بر این، سعی کنید میزان مصرف سایر نوشیدنی های کافئین‌دار را کاهش دهید تا از عوارض جانبی آن جلوگیری کنید.
با توجه به مضرات نوشابه انرژی زا، برخی افراد، از جمله زنان باردار، پرستاران، کودکان و نوجوانان، باید به طور کامل از مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا خودداری کنند. درصورت مشاهده کسلی هنگام مصرف‌نکردن این نوشیدنی‌ها، حتما با یک متخصص مجرب مشورت کنید.
